Ήταν 22 Μάη του 1963. Ο βουλευτής της Αριστεράς Γρηγόρης Λαμπράκης δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη λίγα χρόνια πριν την αποστασία και τη χούντα.
Ήταν 22 Μάη του 1963. Ο βουλευτής της Αριστεράς Γρηγόρης Λαμπράκης δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη λίγα χρόνια πριν την αποστασία και τη χούντα. Αν και η έρευνα, κυρίως η δημοσιογραφική, έδειχνε πως η δολοφονία ήταν το αποτέλεσμα της δράσης παρακρατικών ομάδων και συνωμοσίας και σχεδιασμού από ανώτερα πολιτικά και στρατιωτικά κλιμάκια, στην ουσία όλοι οι εμπλεκόμενοι απλώς αθωώθηκαν.
Το περιστατικό είναι ευρέως γνωστό. Ο συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ, Γρ. Λαμπράκης μόλις είχε τελειώσει την ομιλία του. Παρά τις προκλήσεις από ομάδες παρακρατικών και τον εκφοβισμό που υπήρχε η ομιλία έγινε με επιτυχία. Κατευθύνθηκε σε κοντινό ξενοδοχείο, όταν στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Ελ. Βενιζέλου και παρά το γεγονός ότι η αστυνομία είχε αποκλείσει όλους τους δρόμους, ένα τρίκυκλο εμφανίστηκε από το πουθενά με ιλιγγιώδη ταχύτητα, χτύπησε τον Λαμπράκη και τον έριξε στο έδαφος. Όπως αποδείχτηκε, το θύμα είχε δεχτεί ισχυρό χτύπημα στο κεφάλι από μεταλλικό αντικείμενο.
Στο τρίκυκλο πήδησε ο ο Θεσσαλονικιός Μανόλης Χατζηαποστόλου ( «Τίγρης»). Ο Χατζηαποστόλου εξουδετέρωσε τον επιβάτη της καρότσας, Μανόλη Εμμανουηλίδη. Είναι ο άνθρωπος που χτύπησε τον Γρηγόρη λαμπράκη. Στη συνέχεια ακολούθησε άλλη πάλη με τον Σπύρο Γκοτζαμάνη οδηγό του τρικύκλου.
Τότε εμφανίστηκε ένας απλός τροχονόμος, ο οποίος μη γνωρίζοντας όσα είχαν προηγηθεί, συνέλαβε τον Γκοτζαμάνη κατόπιν υποδείξεων των περαστικών.
Την υπόθεση ανέλαβε, το δικαστικό της κομμάτι, ο Χρήστος Σαρτζετάκης. Τελικά κάθισαν στο εδώλιο συνολικά 31 παρακρατικοί και αξιωματικοί της αστυνομίας και της χωροφυλακής.
Ποιοι κατηγορήθηκαν και πως “τιμωρήθηκαν”
Γκοτζαμάνης και Εμμανουηλίδης: “Ενόχους συνεργείας εις πράξιν θανατηφόρου σωματικής βλάβης”, έκρινε και τους δύο το δικαστήριο, επιβάλοντας τις… μεγάλες ποινές κάθειρξης 11 χρόνων στον Γκοτζαμάνη και 8,5 χρόνων στον Εμμανουηλίδη. Αμφότεροι αμνηστεύθηκαν επί χούντας.
Ο Ξενοφών Γιοσμάς, από τα σημαίνοντα στελέχη του παρακράτους στη Θεσσαλονίκη. Συνεργάτης των Γερμανών, έφυγε μαζί με τους Ναζί από την Ελλάδα στα τέλη του 1944 και υπήρξε υπουργός Προπαγάνδας στην «κυβέρνηση» Τσιρονίκου που σχημάτισαν οι δοσίλογοι στις αρχές του 1945 στη Βιέννη. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1947 και πήγε φυλακή μόνο για τρία χρόνια, μέχρι περίπου το 1951. Αρχικά είχε καταδικασθεί σε θάνατο.
Κωνσταντίνος Μήτσου: αντιστράτηγος της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, στη διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε στην οργάνωση ΠΑΟ. Λόγω των διασυνδέσεών του είχε ταχύτατη άνοδο στην κλίμακα της ιεραρχίας και διατέλεσε γενικός επιθεωρητής Χωροφυλακής Βορείου Ελλάδος όταν έγινε η δολοφονία Λαμπράκη. Είχε τη φήμη προστάτη των παρακρατικών σε Μακεδονία και Θράκη. Αν και προφυλακίστηκε για την εμπλοκή του στη δολοφονία Λαμπράκη, ως οργανωτής αντισυγκεντρώσεων και προστάτης ακροδεξιών οργανώσεων, ατγότερα στη δίκη για την πολύκροτη αυτή υπόθεση απαλλάχθηκε. Η χούντα ακύρωσε στις 12 Νοεμβρίου του 1969 την αποστρατεία του και τον επανέφερε στο Σώμα, απονέμοντάς του τον τίτλο του αντιστράτηγου.
Ο Ευθύμιος Καμουτσής, αστυνομικός διευθυντής Θεσσαλονίκης την περίοδο εκείνη, είχε “ύποπτο” παρελθόν. Το όνομα του συναντάται και στη δολοφονία Πολκ. Ο ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης είχε διατάξει την προφυλάκισή του με τις κατηγορίες της συνέργειας εις την εκ προθέσεως ανθρωποκτονίαν του Γρηγόρη Λαμπράκη και για κατάχρηση εξουσίας σε βαθμό κακουργήματος. Αθωώθηκε.
Ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνος Κόλλιας καταγγέλθηκε για μεθόδευση και παρεμβάσεις στην υπόθεση. Οι πραξικοπηματίες της 21η Απριλίου τον τοποθετούν ως τον πρώτο πρωθυπουργό της χούντας. Είχε άριστες σχέσεις με τα ανάκτορα αλλά και στη “σκληρή” πτέρυγα της ΕΡΕ.
Τέλος, ο δικηγόρος και βιομήχανος Ιωάννης Κ. Χολέβας ο οποίος φέρεται να ήταν ο σύνδεσμος κράτους-παρακράτους στο υπουργείο Βορείου Ελλάδος, όπου ήταν Γενικός Γραμματέας, λίγο μετά το πραξικόπημα θα τοποθετηθεί υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας.
Η γελοιογραφία που καυτηρίασε την κυβέρνηση Καραμανλή
Η δολοφονία του βουλευτή και όλα όσα έβλεπαν το φως της δημοσιότητας δημιούργησαν έντονες αντιδράσεις όπως και μεγάλες κινητοποιήσεις. Η Αριστερά, κατήγγειλε ως ηθικό αυτουργό την κυβέρνηση Καραμανλή και ζήτησε την παραίτησή της. Ανάλογες καταγγελίες υπήρξαν και από το Κέντρο. Οι εφημερίδες της αντιπολίτευσης έγραφαν για «δημοκρατία του τρικύκλου».
Η γελοιογραφία είχε δημοσιευτεί την ίδια ημέρα στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Μακεδονία». Στη δημιουργία του Φωκίωνα Δημητριάδη περιγράφεται η τότε ελληνική πολιτική πραγματικότητα, με την ανοχή της κυβέρνησης. Μάλιστα εμφανίζεται ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής ως τροχονόμος που δίνει την άδεια στους μοτοσυκλετιστές – παρακρατικούς να προχωρήσουν, αφού έχουν βγει από τα γραφεία του κόμματός του.
Να σημειώσουμε ότι τρεις δημοσιογράφοι έπαιξαν κομβικό ρόλο στην αποκάλυψη της συνωμοσίας – συγκάλυψης της δολοφονίας Λαμπράκη. Ήταν οι Γιώργος Μπέρτσος, Γιώργος Ρωμαίος και Γιάννης Βούλτεψης. Όλοι τους “τιμήθηκαν” από την εξουσία.
Ο πρώτος θα καταδικαστεί από στρατοδικείο της δικτατορίας και θα κλειστεί στις φυλακές Επταπυργίου όπου ήδη βρίσκονταν οι Eμμανουηλίδης-Kοτζαμάνης.
Ο δεύτερος θα συναντήσει τον Σαρτζετάκη στις φυλακές Κορυδαλλού όπου κλείσθηκε επί έξι μήνες, αφού νωρίτερα συνελήφθη και κρατήθηκε ένα μήνα στο ΕΑΤ-ΕΣΑ.
Τέλος, ο Γιάννης Βούλτεψης θα αναγκαστεί να αυτοεξοριστεί στη Ρώμη, αφού προηγουμένως θα διαγραφεί από την ΕΣΗΕΑ στις 24 Απριλίου 1967.
Αφήστε μια απάντηση