Είναι η αιτία που η Γαλλία περιθωριοποίησε τους εθνικιστές και τους αντισημίτες και εκδημοκράτισε το πολιτικό της σύστημα.
Είναι η ιστορία μιας από τις πιο διάσημες συνωμοσίες συγκάλυψης όλων των εποχών. Είναι μια υπόθεση που έχει μια αυτοκτονία, ιστορίες κατασκοπίας, την χαμένη τιμή ενός αθώου, αλλά είναι και η αφορμή της δημιουργίας ενός μετώπου υπέρ της δημοκρατίας το οποίο άσκησε μεγάλη επίδραση στις πολιτικές εξελίξεις της Γαλλίας, με αποτέλεσμα τον εκδημοκρατισμό του πολιτικού συστήματος αλλά και του στρατού, την περιθωριοποίηση των ακροδεξιών και αντισημιτικών στοιχείων και τέλος, τον χωρισμό κράτους εκκλησίας. Είναι η Υπόθεση Ντρέιφους. Η ιστορία στην οποία έπαιξε καθοριστικό ρόλο η παρέμβαση ενός διάσημου συγγραφέα, του Εμίλ Ζολά, ο οποίος κινητοποίησε για πρώτη φορά διανοούμενους στην υπεράσπιση μιας δίκαιης υπόθεσης.
Ο Άλφρεντ Ντρέιφους γεννήθηκε στις 19 Οκτωβρίου του 1859, από οικογένεια Εβραίων της Γαλλίας. Στα 1894, υπηρετούσε
ως λοχαγός του πυροβολικού στο γραφείο πληροφοριών του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Ήταν εποχή έντονου αντισημιτισμού, με τους εθνικιστές και τους μοναρχικούς να ζητούν την εκδίωξη όλων των Εβραίων από τον στρατό, ενώ η Γαλλία συγκλονιζόταν από ένα σκάνδαλο κατασκοπίας: Κάποιος είχε πουλήσει στρατιωτικά μυστικά έγγραφα στον Γερμανό στρατιωτικό ακόλουθο στο Παρίσι.
Μια ιστορία ξεκινά από ένα σκισμένο χαρτί
Η Γαλλία βρισκόταν σε εθνικιστικό παραλήρημα, ύστερα από την νίκη των Γερμανών στον γαλλογερμανικό πόλεμο (1870-1871), και ενώ τα δύο κράτη ετοιμαζόταν για νέο πόλεμο και προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να κατασκοπεύσουν τον αντίπαλο. Παρακολουθώντας τον ύποπτο για κατασκοπία Γερμανό συνταγματάρχη Σβαρτσκόπεν, οι Γάλλοι επιτάσσουν μια καθαρίστρια της γερμανικής πρεσβείας, τη Μ. Μπαστιάν, η οποία μάζευε από τα καλάθια αχρήστων ότι έγγραφο έβρισκε και το παρέδιδε στους Γάλλους. Στα χαρτιά ο υπεύθυνος της στατιστικής υπηρεσίας Ανρί αναγνώρισε τον γραφικό χαρακτήρα ενός αξιωματικού Εστερχάζυ, όμως επρόκειτο για φίλο του και αποφάσισε να τον καλύψει. Στο πρόσωπο του Ντρέιφους οι αντισημίτες στρατηγοί βρίσκουν τον τέλειο ένοχο. Οι γραφικοί χαρακτήρες τους μοιάζουν. Αυτό ήταν αρκετό για να στηθεί μια συγκάλυψη άνευ προηγουμένου.
Ο άτυχος Ντρέιφους συνελήφθη το 1894, βασανίζεται απάνθρωπα και με συνοπτικές διαδικασίες, καταδικάζεται σε ισόβια δεσμά στο νησί του Διαβόλου στην Γουινέα, στις πιο βάναυσες φυλακές της Γαλλίας. Ένα χρόνο αργότερα, η Μπαστιάν βρίσκει ένα χαρτί με τον γραφικό χαρακτήρα που είχε αποδοθεί στον Ντρέιφους και την υπογραφή του Εστερχάζι. Ο νέος υπεύθυνος της Υπηρεσίας Πικάρ αρχίζει έρευνες όμως η παραδοχή του σφάλματος και η καταδίκη ενός αθώου θα έπληττε το κύρος του στρατού. Ο Πικάρ διαρρέει την αλήθεια, στέλνεται με δυσμενή μετάθεση και σε μια σχεδόν αυτοκτονική αποστολή στην Τυνησία, ωστόσο η υπόθεση παίρνει μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις, μεγάλη μερίδα της κοινωνίας ζητά δικαιοσύνη και δημοκρατία.
Το “κατηγορώ” του Εμίλ Ζολά
Η υπόθεση Ντρέιφους θα είχε «κουκουλωθεί» όπως επιθυμούσαν οι Γάλλοι στρατιωτικοί, αν την Πέμπτη 13 Ιανουαρίου του 1898, η εφημερίδα του Κλεμανσό, «Ορόρ» (Αυγή), δεν έβγαινε με πρωτοσέλιδο τίτλο «Κατηγορώ!» και μια επιστολή-καταπέλτη, της οποίας κάθε παράγραφος ξεκινούσε με το ρήμα «Κατηγορώ». Συγγραφέας του άρθρου είναι ο συγγραφέας Εμίλ Ζολά. Στην ουσία η επιστολή του αποκαλύπτει σε όλη της την έκταση και το βάθος την Υπόθεση Ντρέιφους.
Κατηγορούσε την στρατιωτική δικαιοσύνη ότι αθώωσε «με άνωθεν εντολή» τον ταγματάρχη πεζικού, κόμητα Βασλέν Εστερχάζι, που δικαζόταν με την κατηγορία της πλαστογραφίας εγγράφου. Κατηγορούσε την κυβέρνηση ότι συγκάλυψε τις ανομίες του γενικού επιτελείου στρατού κι ότι υποδαύλισε τον αντισημιτικό φανατισμό. Κατηγορούσε συνωμότες, εθνικιστές, μοναρχικούς ότι έστειλαν κατάδικο στο νησί του Διαβόλου έναν αθώο, αφήνοντας ατιμώρητους τους πραγματικούς ενόχους.
Η Γαλλική κοινωνία αλλάζει
Η εκρηκτική παρέμβαση στην πολύκροτη «υπόθεση Ντρέιφους» από έναν συγγραφέα, άσχετο με το όλο ζήτημα, συγκλονίζει τη γαλλική κοινωνία και τη διχάζει παράλληλα. Ο εθνικιστικός και καθολικός τύπος της εποχής του επιτίθεται και τα βιβλία του ρίχνονται στη φωτιά, οργανώνονται βίαιες εκδηλώσεις εναντίον του, ενώ ο πνευματικός κόσμος παίρνει ανοιχτά θέση υπέρ του. Ο Ζολά δικάζεται για συκοφαντική δυσφήμιση του στρατού και καταδικάζεται σε ένα χρόνο φυλάκιση. Όμως η κοινωνία είναι στο πλευρό του. Αναγνωρίζει την άδικη καταδίκη του Ντρέιφους και ένα μεγάλο κίνημα κατά της στρατοκρατίας, του εθνικισμού και του αντισημιτισμού ξεσπάει σαν ορμητικό κύμα.
Λίγους μήνες αργότερα, ο Ανρί ομολογεί ότι είχε πλαστογραφήσει στοιχεία εναντίον του Ντρέιφους και ύστερα αυτοκτονεί. Στο εφετείο γίνεται αναθεώρηση της δίκης και ακυρώνεται η απόφαση του στρατοδικείου, ο Ντρέιφους απελευθερώνεται στα τέλη του 1898. Η αναθεώρηση της δίκης του ξεκινά μερικά χρόνια αργότερα και το 1906, αποκαθίσταται πλήρως η τιμή και το όνομα του.
Ο Ζολά πέθανε το 1902 και δε πρόλαβε να δει την οριστική απαλλαγή του Ντρέιφους από κάθε κατηγορία. Και ο Ντρέιφους δε μπόρεσε να σφίξει το χέρι ενός διάσημου συγγραφέα για άλλη μια φορά που χάρη στο αίτημά του για δικαιοσύνη, υπήρξε η αιτία των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων που απολαμβάνει η Γαλλία ακόμα και σήμερα.
… της Αργυρώς Μποζώνη
Αφήστε μια απάντηση