Λόρδος Βύρων: Ένας ροκ σταρ στον 19ο αιώνα

Πριν καν ανακαλυφθεί ο όρος “Rock Star” ο λόρδος Βύρων ήταν ο νεαρός που πληρούσε όλα όσα αποτελούν έναν ροκ σταρ. Ήταν τυχοδιώκτης, ωραίος, ρίσκαρε, είχε θάρρος, έγραφε ποίηση, ήταν ερωτευμένος με την αδελφή του, έκανε έρωτα με άντρες και γυναίκες και πόζαρε συνέχεια για να του φτιάχνουν το πορτραίτο.

Η ομοφυλοφιλία του κράτησε όλη του τη ζωή, δεν ήταν δηλαδή ένα περαστικό επεισόδιο των σχολικών του χρόνων. Είναι γνωστό άλλωστε ότι τον τελευταίο του μεγάλο έρωτα τον έζησε για ένα πανέμορφο νεαρό Ελληνόπουλο, τον Λουκά, ενώ βρισκόταν στο Μεσολόγγι.

Συγγραφείς όπως ο James Joyce και η Virginia Woolf τον θαύμαζαν απεριόριστα, ενώ λέγεται ότι η Emily Bronte τον χρησιμοποίησε ως πρότυπο του Χίθκλιφ στα «Ανεμοδαρμένα ύψη». Ήταν ένας νεαρός άντρας γεμάτος πάθος και πάθη. Υπήρξε εξαιρετικά διάσημος και επιτυχημένος ως ποιητής, αλλά και ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στην Αγγλία, ζώντας άστατη οικονομική και ερωτική ζωή. Αργότερα συνέδεσε το όνομα του με την στήριξη των επαναστατικών κινημάτων σε Ιταλία και Ελλάδα, και πέθανε στο πλευρό των Ελλήνων επαναστατών στο Μεσολόγγι.

Ο Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, 6ος Βαρώνος Μπάιρον γνωστός στην Ελλάδα ως Λόρδος Βύρων, γεννήθηκε στις 22 Ιανουαρίου του 1788 και πέθανε στις 19 Απριλίου του 1824 σε ηλικία 36 χρόνων. Ήταν Άγγλος ποιητής, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ρομαντισμού και από τους σημαντικότερους φιλέλληνες. Θεωρείται από τους πλέον σημαντικούς Άγγλους λογοτέχνες του 19ου αιώνα, ενώ στην Ελλάδα είναι μια από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές της επανάστασης του 1821 και εθνικός ευεργέτης.

 

Ο λόρδος Βύρων σε ηλικία 16 ετών, έργο αγνώστου, ελαιογραφία σε μουσαμά, 76Χ 63 εκ. (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)

Ο Βύρων άρχισε να γίνεται γνωστός γράφοντας ποίηση και να γνωρίζει εξαιρετικά μεγάλη δημοφιλία, κάτι που τον έκανε περιζήτητο και διασημότητα της εποχής. Όλη αυτή η φήμη του ήρθε ουρανοκατέβατα, μια και ο ίδιος είχε πει: «απλώς έτυχε μια μέρα να ξυπνήσω και να ανακαλύψω πως είμαι διάσημος». Παράλληλα όμως, ασχολούμενος με την πολιτική, εκφώνησε τον πρώτο του λόγο στην Βουλή των Λόρδων για ένα νομοσχέδιο συντασσόμενος με τους φιλελεύθερους. Ο λόγος του εκείνος προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση, και έσπευσαν πολλοί να τον συγχαρούν.

Σαν χαρακτήρας ήταν σε γενικές γραμμές ιδιαίτερα σπάταλος και καθόλου φειδωλός οικονομικά, έτσι με τον καιρό συσσωρεύτηκαν χρέη για τα οποία οι πιστωτές του τον πίεζαν για αποπληρωμή. Συνέπεια των χρεών του, αλλά και της καταδίωξης του από πρώην ερωμένες, ο Βύρων βρήκε την ευκαιρία να ξεκινήσει την μεγάλη Ευρωπαϊκή περιοδεία του ταξιδεύοντας σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, όπως έκαναν κατά τα πρότυπα της εποχής οι νεαροί Άγγλοι ευγενείς μετά την ενηλικίωση τους.

Πορτραίτο του Βύρωνα, κατά την περίοδο όπου ήταν φιλοξενούμενος του Αλή Πασά στα Ιωάννινα.

Οι εκδόσεις του γνώριζαν απίστευτη επιτυχία και συγκεκριμένα το ποίημα «Ο Κουρσάρος», που τυπώθηκε σε 14.000 αντίτυπα εξαντλήθηκε μέσα σε μία μόνο ημέρα. Γενικά οι πωλήσεις αυτών των ποιημάτων του επέφεραν τεράστια κέρδη, παρέχοντάς του τη δυνατότητα πλουσιότερης ζωής, δημιουργώντας όμως νέα μεγάλα χρέη για την αντιμετώπιση των οποίων θεώρησε μοναδική διέξοδο τον γάμο. Φημολογούνταν πως παλαιότερα διατηρούσε ερωτική σχέση με την αριστοκράτισσα και μέλος της καλής κοινωνίας Caroline Lamb -από αυτήν απέκτησε και τον περίφημο χαρακτηρισμό Mad, Bad, and Dangerous to know (τρελός, κακός, και επικίνδυνη γνωριμία)-, ενώ αντίστοιχες φήμες κυκλοφορούν και για τις ερωτικές σχέσεις που διατηρούσε με άντρες και παράλληλα με την ετεροθαλή αδερφή του την Ωγκούστα Λη, με την οποία πιθανώς είχε ήδη μια κόρη που είχε γεννηθεί το 1814. Παντρεύτηκε τελικά την πάμπλουτη ευγενή Άννα Ισαβέλλα Μίλμπανκ στις 2 Ιανουαρίου του 1815, και η κόρη που απέκτησαν ως ζεύγος πλέον ονομάστηκε Άντα.

“Βγαίνω έξω μόνο για να μου ‘ρθει καινούργια όρεξη να μείνω μόνος”

Μια αναλύτρια του Byron και του έργου του σε μια συνέντευξη της είχε πει:

• Πώς εξηγείτε την απίστευτη σκληρότητά του απέναντι στη σύζυγό του; «Η σκληρότητα απέναντι στην Αναμπέλα Μίλμπανκ ήταν πραγματικά πέραν κάθε λογικής. Και η δική της, όμως, ιστορία στη συνέχεια μας δείχνει ότι ήταν μια αδιάλλακτη, δύσκαμπτη γυναίκα, που ζητούσε να πάρει την εκδίκησή της για όσα της έκανε».
• Ο Μπάιρον ερωτεύτηκε με πάθος άλλους άνδρες. Δεν τόλμησε, όμως, ποτέ, αν και ελεύθερο πνεύμα, να το παραδεχθεί δημόσια. Γιατί; «Η ομοφυλοφιλία του κράτησε όλη του τη ζωή, δεν ήταν δηλαδή ένα περαστικό επεισόδιο των σχολικών του χρόνων. Δεν ήταν δυνατόν, όμως, να αναφερθεί δημόσια, γιατί εθεωρείτο τότε έγκλημα, για το οποίο θα μπορούσε, όπως και οποιοσδήποτε άλλος, να τιμωρηθεί. Οπως ξέρετε -το γράφω στο βιβλίο μου- ένιωσε τον τελευταίο του μεγάλο έρωτα ενώ βρισκόταν στο Μεσολόγγι, για ένα νεαρό Ελληνόπουλο, τον Λουκά».
• Πώς θα ερμηνεύατε με σύγχρονους ψυχαναλυτικούς όρους το πάθος του για την αδελφή του Αυγούστα; «Νομίζω ότι ήταν μια αυθεντική, χωρίς υποκρισία αγάπη μεταξύ αδελφού και αδελφής. Και όπως προέρχονταν και οι δύο από τον ίδιο, τρελό πατέρα, κανένας τους δεν νοιαζόταν υπερβολικά για θέματα ηθικής».

Γυναίκες και άντρες που πέρασαν από το κρεβάτι του, τον χαρακτήριζαν σαν ένα «τέρας» που λάτρευε τον ελεύθερο έρωτα. Τον αποκαλούσαν «δεύτερο Καλιγούλα».

“Ό,τι δεν με συναρπάζει, με σκοτώνει.”

Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής του περιοδείας, το 1823 κατευθύνεται, ύστερα από παρότρυνση της Φιλελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου, προς την Ελλάδα, σταματώντας στην Κεφαλλονιά, όπου παρέμεινε για έξι μήνες στην οικία του κόμη Δελαδέτσιμα, φίλου του Μαυροκορδάτου. Τελικά, αν και αρχικός προορισμός του ήταν ο Μοριάς, εγκαθίσταται στο Μεσολόγγι, όπου έρχεται σε επαφή με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, τον οποίο και υποστηρίζει οικονομικά. Εν τω μεταξύ, έχει σχηματίσει ιδιωτικό στρατό από 40 Σουλιώτες, υπό τους Δράκο, Τζαβέλλα και Φωτομάρα. Διατηρούσε αλληλογραφία με Άγγλους επιχειρηματίες για την οικονομική ενίσχυση των επαναστατών, και ήταν από τους πρώτους που συνειδητοποίησαν τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε το δάνειο στην περίπτωση που αυτό χρησιμοποιείτο όχι για εθνικούς σκοπούς, αλλά για πολιτικές διαμάχες.

Απεβίωσε στις 19 Απριλίου του 1824 στο Μεσολόγγι ύστερα από πυρετό. Το πένθος για τον θάνατό του ήταν γενικό καθώς ο Διονύσιος Σολωμός συνέθεσε μακρά ωδή στη μνήμη του («Ωδή εις τον θάνατο του Λόρδου Μπάιρον»). Η καρδιά του ενταφιάστηκε στο Μεσολόγγι. Προς εκδήλωση του πένθους στο Μεσολόγγι ρίχτηκαν 36 κανονιοβολισμοί από την ανατολή του ηλίου, μία κάθε λεπτό, καθώς ήταν τότε μόνο 36 ετών.

“Είναι ευκολότερο να πεθάνεις για μια γυναίκα παρά να ζήσεις μαζί της.”