Ο Κακογιάννης και οι γυναίκες

Το έργο του έχει διχάσει πολλούς, αλλά όλοι αναγνωρίζουν ότι είχε μια λαμπρή καριέρα και ότι λάτρευε να σκηνοθετεί γυναίκες. Πέθανε πλήρης ημερών στις 25 Ιουλίου 2011, μετά από δέκα μέρες νοσηλείας και είναι ευκαιρία να μάθουμε κάποια περισσότερα πράγματα γι΄ αυτόν.

Ο Μιχάλης Κακογιάννης, γιος της Αγγελικής και του Παναγιώτη Κακογιάννη, γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου, στις 11 Ιουνίου του 1921, και σπούδασε Νομική, Δραματικές Τέχνες και σκηνοθεσία στο Λονδίνο. Σχεδόν ολόκληρο το διάστημα που βρισκόταν στο Λονδίνο, εργάστηκε στην ελληνική υπηρεσία του BBC, στην αρχή ως μεταφραστής και εκφωνητής, και αργότερα, σε ηλικία μόλις 22 χρόνων, ανέλαβε τη διεύθυνση της Κυπριακής Ώρας.

Το 1947, ξεκίνησε την καριέρα του στο Θέατρο της Αγγλίας σαν ηθοποιός, αλλά στην πορεία τον γοήτευσε η σκηνοθεσία και το 1951 ήρθε στην Ελλάδα. Το 1954, έχοντας μάθει τα «κόλπα» εκ των έσω, με την κινηματογραφική ταινία «Κυριακάτικο ξύπνημα» έκανε την αρχή της διεθνούς σκηνοθετικής του καριέρας. Η «Στέλλα» το «Κορίτσι με τα μαύρα», η τριλογία του: «Ηλέκτρα», «Τρωάδες» και «Ιφιγένεια», όπως και ο “Αλέξης Ζορμπάς” είναι μερικές μόνο από τις ταινίες του που διαγωνίστηκαν και προβλήθηκαν στα εγκυρότερα φεστιβάλ παγκοσμίως και απέσπασαν πολλά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Στις ταινίες του συνεργάστηκε με μεγάλους Έλληνες ηθοποιούς, αλλά και με γνωστούς και καταξιωμένους ηθοποιούς της Αμερικής και της Ευρώπης.

Πέρα από τη σκηνοθεσία στον κινηματογράφο, σε εγχώριες αλλά και διεθνείς συμπαραγωγές, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει επίσης σκηνοθετήσει πολλές θεατρικές παραστάσεις και παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α., τη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχει, επίσης, γράψει και έχουν εκδοθεί σενάρια και μεταφράσεις κινηματογραφικών και θεατρικών έργων, ενώ έχει γράψει και στίχους γνωστών ελληνικών τραγουδιών.

Τιμήθηκε με πολλά βραβεία σκηνοθεσίας, γνώρισε επιτυχίες και δόξα, αλλά και κάποιες δουλειές του αμφισβητήθηκαν.

Αριστερά ο Μιχάλης Κακογιάννης με την Ειρήνη Παπά και την Τζάκι Κένεντι-Ωνάση

Αξιοσημείωτο είναι το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους που γύρισε στη μαρτυρική Κύπρο σχετικά με τη βίαιη τουρκική εισβολή “Αττίλας ’74”. Με θάρρος και υπομονή, κατόρθωσε να αποτυπώσει όλα σχεδόν τα γεγονότα που οδήγησαν στην τραγωδία της Κύπρου. Με συνεντεύξεις από ανθρώπους όπως τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, το Νίκο Σαμψών και άλλους ηγετικούς και μη παράγοντες, όπως και από πλήθος αστέγων και βασανισμένων, εξιστόρησε σχεδόν από την αρχή τα πάθη του Ελληνοκυπριακού λαού, όπως και την τροπή που πήρε η τουρκική εισβολή μετά την επιβολή του πραξικοπήματος στο νησί και την εκδίωξη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από τα ηνία της Κυπριακής κυβέρνησης. Το ντοκιμαντέρ “Αττίλας ’74” βραβεύθηκε στη Φλωρεντία ως το καλύτερο Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους για το έτος 1974.

Έργο του Μιχάλη Κακογιάννη είναι και ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακροπόλεως, τον οποίο εκείνος πρώτος οραματίστηκε και για την επίτευξη του οποίου ίδρυσε το σύλλογο «Οι φίλοι της Αθήνας». Με τις υπηρεσίες, τις τεχνικές γνώσεις του διάσημου Γάλλου φωτιστή Pierre Bideau και αναλαμβάνοντας τη χρηματοδότηση όλων των απαραίτητων μελετών, ο λόφος της Ακρόπολης απέκτησε φως.

Το 2004, ο Μιχάλης Κακογιάννης συνέστησε το κοινωφελές ίδρυμα με την επωνυμία «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης» με σκοπό τη μελέτη, υποστήριξη και διάδοση των τεχνών του θεάτρου και του κινηματογράφου, καθώς και την καταγραφή και διαφύλαξη των δημιουργημάτων των τεχνών αυτών, ενώ το φθινόπωρο του 2009 ξεκίνησε η λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου του Ιδρύματος που βρίσκεται στην οδό Πειραιώς 206, στον Ταύρο.

Θα μπορούσαμε άνετα να του δώσουμε τον τίτλο «Ο σκηνοθέτης των γυναικών» (όπως στην Αμερική έχουν δώσει τον ίδιο τίτλο στον George Cukor), γιατί έχει σκηνοθετήσει τις: Μελίνα Μερκούρη, Ειρήνη Παπά, Έλλη Λαμπέτη, Katherine Hepburn, Vanessa Redgrave, Candice Bergen κ.α. Ακόμα και στον Ζορμπά που είναι καθαρά αντρική ταινία, κατάφερε την Λίλα Κέντροβα να πάρει Όσκαρ Β’ Γυναικείου ρόλου. Έχει σκηνοθετήσει μέχρι και την Χάρις Αλεξίου στο video clip «Μ’ έλεγαν μάγισσα».

 

Φ ι λ μ ο γ ρ α φ ί α

1954 Κυριακάτικο ξύπνημα, 1955 Στέλλα, 1956 Το κορίτσι με τα μαύρα, 1958 Το τελευταίο ψέμα, 1960 Ερόϊκα, 1961 Χαμένο κορμί, 1962 Ηλέκτρα, 1964 Ζορμπάς, 1967 Όταν τα ψάρια βγήκαν στην στεριά, 1971 Τρωάδες, 1975 Αττίλας ’74, 1977 Ιφιγένεια, 1986 Γλυκιά πατρίδα, 1992 Πάνω κάτω και πλαγίως, 1999 Ο Βυσσινόκηπος.

Θα μπορούσαμε άνετα να του δώσουμε τον τίτλο «Ο σκηνοθέτης των γυναικών», όπως στην Αμερική έχουν δώσει τον ίδιο τίτλο στον George Cukor.

Με την Έλλη Λαμπέτη, στο σινεμά και στο θέατρο

1975: Ειρήνη Παπά, Μιχάλης Κακογιάννης, Έλλη Λαμπέτη, ο συγγραφέας Ρομπέρτο Ατάϊντε και η Μελίνα Μερκούρη στην πρεμιέρα του έργου «Δεσποινίς Μαργαρίτα».

Με την μεγαλύτερη σταρ όλων των εποχών για την Αμερική, Katherine Hepburn, όταν έκαναν τις «Τρωάδες».

Αναγνωρισμένος και βραβευμένος διεθνώς, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει να επιδείξει ένα μοναδικό έργο στον Κινηματογράφο, το Θέατρο και την Όπερα. Από το 1950 έως το 2005 σκηνοθέτησε 15 ταινίες, 36 θεατρικά έργα και 7 όπερες στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α. και την Ευρώπη.

 

Η θρυλική Στέλλα, από τις καλύτερες ταινίες του.

Με την Ειρήνη Παπά και τον Μίκη Θεοδωράκη

 

Με την Μαρία Κάλλας

Η Έλλη Λαμπέτη στο «Κορίτσι με τα μαύρα».