Τον τελευταίο καιρό, λόγω της πανδημίας της SARS COVID 19 λοίμωξης, έχει διαδοθεί η χρήση οξυμέτρων και η πώληση τους προς χρήση στο σπίτι. Η νόσος αυτή εκδηλώνεται κάποιες φορές με δύσπνοια η σοβαρότητα της οποίας αξιολογείται από το πόσο «χαμηλά» είναι το Οξυγόνο κάποιου που νοσεί. Έτσι λοιπόν μετά το πιεσόμετρο ,το οξύμετρο εισέρχεται στην καθημερινότητα μας , η χρήση του οποίου είναι εύκολη ,αρκεί να γνωρίζουμε κάποια βασικά σημεία της λειτουργίας του.
Το Οξύμετρο είναι μια μικρή συσκευή που μοιάζει με μανταλάκι και η οποία τοποθετούμενη στην άκρη των δαχτύλων του χεριού μας, μπορεί να μετρήσει τον «κορεσμό» του αίματος σε Οξυγόνο καθώς και τους παλμούς της καρδιάς. Το οξύμετρο ανιχνεύει αίμα που κυκλοφορεί στα τριχοειδή (πολύ μικρά) αγγεία των δαχτύλων μας. Ο κορεσμός του Οξυγόνου ανήκει στα λεγόμενα ζωτικά σημεία της λειτουργίας του οργανισμού .
Στην οθόνη του ,υπάρχουν δύο ενδείξεις . Η πρώτη αναφέρεται στον κορεσμό του Οξυγόνου (SO2 επί της % ) και η δεύτερη στον αριθμό των παλμών (PR σφύξεων bpm). Στην ίδια οθόνη απεικονίζεται είτε μία κινούμενη κυματομορφή είτε μία φωτεινή μπάρα που αναβοσβήνει σταθερά και ρυθμικά ανάλογα με τον αριθμό των παλμών (σφύξεων).
Λέγοντας κορεσμός αίματος σε Οξυγόνο, εννοούμε την ποσότητα οξυγόνου που, δεσμευμένο στα ερυθρά αιμοσφαίρια, κυκλοφορεί στα αγγεία μας. Η συσκευή αυτή λοιπόν, χρησιμοποιώντας το αίμα που φτάνει στα πολύ μικρά αγγεία των ακροδαχτύλων μας (τριχοειδή αγγεία), μετράει με μεγάλη αξιοπιστία «πόσο» Οξυγόνο κυκλοφορεί στον οργανισμό μας. Αυτό μετριέται σε ποσοστό επί τις 100 και φυσιολογικά είναι 95-99%.
Τι πρέπει να γνωρίζετε κατά την μέτρηση του κορεσμού του οξυγόνου:
- Κορεσμός Οξυγόνου 100% : Σπάνιο εύρημα. Ο κορεσμός του αρτηριακού αίματος σε Οξυγόνο δεν φτάνει το απόλυτο 100% γιατί πάντα υπάρχουν ελάχιστες «σταγόνες» φλεβικού- μη οξυγονωμένου αίματος μέσα σ αυτό!
- Κορεσμός Οξυγόνου κάτω από 91%: Θεωρείται χαμηλός κορεσμός του Οξυγόνου. Σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται λόγος για Υποξαιμία και συστήνεται πάντα η άμεση επικοινωνία με γιατρό.
- Κορεσμός Οξυγόνου μεταξύ 91-95% : επιδέχονται αξιολόγησεις ανάλογα με τις συνθήκες και το ιατρικό ιστορικό του κάθε ατόμου.
Η χρήση ενός οξυμέτρου στο σπίτι από κάποιον που το χρησιμοποιεί εμπειρικά μπορεί να ενέχει τον κίνδυνο της λανθασμένης ερμηνείας και της «άδικης» ανησυχίας.
Υπάρχουν παγίδες στην μέτρηση που οδηγούν σε λανθασμένα αποτελέσματα:
Βαμμένα νύχια: Κάποια οξύμετρα λειτουργούν χρησιμοποιώντας τη διαφάνεια των νυχιών και του δέρματος στα άκρα των δαχτύλων, «βλέπουν» μέσα από το νύχι και το δέρμα. Αν το νύχι είναι βαμμένο η λειτουργία αυτή εμποδίζεται και η τιμή που λαμβάνουμε στην οθόνη του οξυμέτρου είναι λανθασμένα χαμηλή. Τα νεότερα οξύμετρα χρησιμοποιούν άλλη τεχνική μέτρησης (παλμικά οξύμετρα) εξαλείφοντας αυτό το πρόβλημα. Βεβαίως, τα προαναφερθέντα ειναι ένας καλό λόγος να έχετε άβαφα νύχια πριν υποβληθείτε σε οποιοδήποτε χειρουργείο ή να μην θυμώσετε αν, ξυπνώντας από νάρκωση, δείτε ξεβαμμένο ένα νύχι σας.
Κρύα χέρια: Όπως είπαμε το οξύμετρο ανιχνεύει αίμα που κυκλοφορεί στα τριχοειδή αγγεία των δαχτύλων μας. Όταν κρυώνουν τα χέρια μας, το αίμα εκεί μειώνεται σημαντικά (εξ’ ου και τα μελανιασμένα χέρια στο κρύο), με αποτέλεσμα το οξύμετρο να μετράει λάθος και άρα να δείχνει πάλι λανθασμένα μικρότερη τιμή.
Χαμηλή Αρτηριακή Πίεση: Σε περιπτώσεις υπότασης, πάλι η ποσότητα του αίματος που μπορεί να φτάσει στα τριχοειδή των δαχτύλων είναι μικρή και άρα ισχύουν τα παραπάνω.
Μπαταρία: Όταν τελειώνει η μπαταρία σε μια τέτοια συσκευή, συνήθως δείχνει λανθασμένες μετρήσεις.
Πότε η μέτρηση που κάνουμε είναι σωστή? Τα περισσότερα οξύμετρα έχουν στην οθόνη τους , είτε μία κινούμενη κυματομορφή ,είτε μία μπάρα που κινείται ή αναβοσβήνει με σταθερή συχνότητα ανάλογα με τον αριθμό των παλμών (σφύξεων) , υπό φυσιολογική λειτουργία της συσκευής και σωστή ανίχνευση του τριχοειδικού αίματος. Αν η κυματομορφή ή η φωτεινή μπάρα δεν παρουσιάζει αρμονική και σταθερή κίνηση – διακύμανση ,πιθανόν η μέτρηση να μην είναι σωστή για κάποιον από τους παραπάνω λόγους.
Συμπερασματικά , όταν χρησιμοποιώ Οξύμετρο και η τιμή που δείχνει είναι φυσιολογική, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας !
Αν η τιμή είναι χαμηλότερη, κινδυνεύω όντως από υποξαιμία ή δεν ερμηνεύω κάποια παράμετρο σωστά; Όταν οι μετρήσεις δεν είναι οι αναμενόμενες, καλό είναι να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό προκειμένου να προλάβουμε επικίνδυνες καταστάσεις ή να καθησυχαστούν παρερμηνευμένες ενδείξεις.
Φούντας Χρ. Νικόλαος MD, MSc
Ειδικός Καρδιολόγος
Αφήστε μια απάντηση