Άρθρο της Ρίκας Βαγιάνη
Η Ελλάδα είναι μια χώρα σπαρμένη από θαύματα και θρύλους.
Ενας από τους τυχερούς τόπους που κάθε πέτρα τους έχει να πει και μια ιστορία. Είναι όμως κι ένας τόπος σκληρά δοκιμασμένος: Πολλές από τις ιστορίες αυτές είναι θύμησες πολέμου, μνήμες σφαγής αλλά και νίκες κατακτημένες με πολλή τρέλα – και περισσότερο αίμα.
Στο Σούλι, τώρα. Σκληρό μέρος, ζόρικη φωλιά πολεμιστών. Υπάρχουν πηγές της εποχής, αλλά δεν αξιολογήθηκαν ως αρκετά αξιόπιστες ώστε να αποδείξουν τι πραγματικά συνέβη στο Ζάλογγο. Βεβαίως και έχει ιστορική λογική το γεγονός ότι οι γυναίκες της εποχής μπορεί να προτίμησαν να αυτοκτονήσουν και να σκοτώσουν τα βρέφη τους, παρά να προτιμήσουν μια χειρότερη μοίρα. Δύσκολο όμως να τις φανταστείς να χεροπιάνονται και να τραγουδούν, σε μια τέλεια κυκλική χορογραφία θανάτου: Τέτοιες σκηνές ταιριάζουν καλύτερα σε ταινία: Εχω δει τις «Σουλιώτισσες», νομίζω έπαιζε και η Κάτια Δανδουλάκη, πιτσιρίκα ήταν.
Τι σημασία έχει αν το Κρυφό Σχολειό ήταν τελικά πίνακας; Που η Αγία Λαύρα, όπως την ξέρουμε, δεν είναι ιστορικό γεγονός. Που η Ελένη ήταν τελικώς «ένα πουκάμισο αδειανό», αν πιστέψουμε τον Ευριπίδη ή τον Σεφέρη. Ή που δεν έγινε ποτέ ο Τρωικός Πόλεμος, όπως τον διηγήθηκε ο Ομηρος – αν, βεβαίως, υπήρξε ποτέ Ομηρος. Καθιστά αυτό τα Ομηρικά Επη λιγότερο μεγαλειώδη;
«Για ένα πουκάμισο αδειανό»… Στο ίδιο ποίημα ο Σεφέρης ρωτάει: «Τι είναι Θεός, τι μη Θεός και τι τ΄ανάμεσό τους;». Σ’ αυτό το «ανάμεσο» νομίζω πως υπάρχει η συλλογική εθνική μας ταυτότητα: Εκεί ανασαίνει ελεύθερη, τόσο από την προπαγάνδα του μύθου όσο και από το υποχρεωτικό ξενέρωμα της σχολαστικής αλήθειας.
ethnos
Αφήστε μια απάντηση